GEÇİT DAVASI

Geçit Hakkı Nedir?

Geçit hakkı temelini komşuluk hukukundan alan ,genel yola bağlantısı olmayan taşınmaz sahibi lehine bedel karşılığında en az zarar verecek şekilde (en kısa yoldan en düşük masraf ile) taraf çıkarlarının dengelenmesi ve uygun genişliğin sağlanması da gözetilerek tesis edilen bir haktır.

Geçit Hakkı Nasıl Kurulur?

Geçit hakkı ,tarafların mahkeme dışında aralarında anlaşmaları ile de tesis edilebilir.

Tarafların anlaşamamaları halinde geçit talep eden taraf mahkemeye vereceği bir dilekçe ile taşınmazı lehine geçit hakkı tesisi için başvuruda bulunur.

YETKİLİ VE GÖEVLİ MAHKEME

Taşınmaza ilişkin bir dava olduğu için taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Yetki hususunu taraflar itiraz etmese bile hakim kendiliğinden gözetir.

GÖREVLİ MAHKEME

Taşınmaza ilişkin bir dava olduğu için taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Yetki hususunu taraflar itiraz etmese bile hakim kendiliğinden gözetir.

DAVACI

Geçit talep eden taşınmazın tapu malik olarak göründüğü kişidir. Paylı mülkiyette tek bir paydaş da bu davayı açabilir. Ancak taşınmaz el birliğine tabi ise tüm paydaşlar ortak hareket etmek zorundadır.

DAVALI

Aleyhine geçit hakkı tesis edilecek gayrimenkul ya da gayrimenkullerin tapuda görünen malik/malikleri davalı olarak gösterilir.

GEÇİT DAVASININ ŞARTLARI

A-Geçit davası tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi bir taşınmaz olmalıdır. Yargıtay uygulamalarına göre Cami, okul, park vs gibi kamusal amaca tahsis edilen yani özel mülkiyete tabi olmayan taşınmazlar üzerinde geçit tesisi mümkün değildir

Tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlarda Yargıtay uygulamalarına göre tapu iptali ve tescil davası bekletici mesele yapılabilmektedir.

B-Geçit gereksiniminin zorunlu olması

Geçit gereksiniminin zorunluluğu mutlak ya da nispi olabilir.

Taşınmazın geçitten yararlanması tamamen mümkün değilse mutlak, kısmen mümkün değilse nispi geçit zorunluluğu bulunur.

Genel yola hiçbir şekilde bağlantısı olmayan taşınmaz da olsa kısmen bağlantısı olmayan taşınmaz da olsa taşınmaz malikinin geçit talep etmesi mümkündür. Kısmen geçit ihtiyacında olan taşınmaz için hakkaniyet ve kullanım imkanının gerekliliği mahkemece özel olarak değerlendirilir.

Özel bir yoldan ziyade herkesin kullanımına açık genel bir yol için geçit tesis edilir. Olağan ölçülerde herkes tarafından kullanılan yol genel yol olarak tanımlanır.

C-Geçit hakkının en az zarar verecek şekilde kurulması

Geçit hakkı tesisi seçenekler arasındaki en kısa ve en az masraflı yol olarak belirlenen taşınmaz üzerinden sağlanır. Burada geçit hakkının talep edildiği taşınmazın da özel durumu dikkate alınır ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi de gözetilir. Yani taraf çıkarlarının dengelenmesi esastır.

D-Uygun genişliğin belirlenmiş olması

Geçit hakkının uygun ölçülerde ve yeterli genişlikte tesisi sağlanır.

E-Geçit Bedelinin Ödenmesi

Geçit hakkı talep edenin geçit talep edilen taşınmaz malikine fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi de dikkate alınarak hukuka ve hakkaniyete uygun bir bedel ödemesi gerekir.

Bu bedel hesaplanırken yalnızca yolun geçeceği alanın rayiç değeri değil aynı zamanda aleyhine geçit hakkı tesis edilecek taşınmazın uğradığı zarar da dikkate alınır.

Bu davalarda taşınmazın geçit ihtiyacı, alternatif geçit yolları ve ödenecek bedel gibi hususlar taşınmaz başında bilirkişilerce yapılacak keşif ile tespit edilir.

YARGILAMA GİDERLERİ

Bu davalarda davanın davacı lehine sonuçlanmasına rağmen yargılama giderleri davacı üzerinde bırakıldığı görülmektedir.